Archiweek 2021: De week van de Brusselse hedendaagse architectuur

Het hoogtepunt van de archiweek zijn de geleide bezoeken (beschikbaar in NL, FR en EN) aan een twintigtal hedendaagse creaties tijdens het weekend van 16 en 17 oktober. 

Tijdens dat weekend zullen ook verschillende Brusselse architectenbureaus hun deuren openen voor het grote publiek om hun bureau en hun activiteiten voor te stellen aan bezoekers.

Dit jaar, staan verder ook drie dagen rond “duurzame architectuur” op het programma. Deze worden georganiseerd in samenwerking met Archi Urbain. Deelnemers kunnen dan duurzame projecten en werven bezoeken.

Pascal Smet Brussels Staatssecretaris voor Stedenbouw:

“Brussel heeft het potentieel om uit te groeien tot een wereldspeler op vlak van architectuur. Zowel wat betreft de realisaties in Brussel als wat betreft de sterke architectenbureaus die onze stad rijk is. Daar moeten we fier op zijn en dat moeten we aan de Brusselaars en ook daarbuiten nog meer tonen.
Dat doen we onder andere door de organisatie van ‘archiweek’, waarin we het Brusselse hedendaagse architectuurlandschap in de schijnwerper zetten. Tijdens deze week kan het grote publiek kennis maken met Brusselse moderne architectuur en kunnen professionals elkaar verder inspireren.”

Bety Waknine Directrice-generaal van Urban :

 “Vorig jaar stelden de curatoren van de archiweek ons voor om terug te keren naar de basis van de architectuur. Voor deze derde editie nodigen Roxane Le Grelle, Dieter Leyssen, Alessandro Cugola en Chloé Nachtergael (51N4E)  ons uit om onze stad te bekijken met een frisse blik, los van speciale voorkennis. Deze editie dwingt ons terug te grijpen naar eenvoud en wil de reflectie over architectuur op een ander niveau laten plaatsvinden, zodat we onszelf de vrijheid zouden gunnen een plek ongedwongen en in alle eenvoud op onze huidige behoeften af te stemmen.”

Thema 2021 : un-learning. Hedendaagse architectuur in vraag stellen en ontdekken

Beeld je in dat je door de Brusselse straten slentert en de stad met een onbevangen blik bekijkt, als iemand die er nooit gewoond heeft, zonder enige speciale voorkennis of praktische ervaring. Zonder vastgeroeste ideeën noch vooroordelen krijg je de kans je oprecht te verwonderen over de vele gebouwen, pleinen, parken, steegjes en de vele mensen die er gebruik van maken. Je (her)ontdekt de stad als een kind en neemt de tijd om vragen te stellen — Hoe komt dat? Waarom is dit? Wie is dat?

De Brusselse archiweek 2021 neemt het concept van “un-learning” (ontleren) als uitgangspunt om hedendaagse architectuur in de stad te bekijken en in de kijker te plaatsen. Un-learning:

1. stelt nieuwe manieren voor om, over generaties en achtergronden heen, iets te leren over onze omgeving.

2. plaatst verwondering centraal.

3. stelt individuele gewoontes in vraag in het licht van collectieve belangen.

4. is een bescheiden onderhandeling met vastgeroeste denkkaders en achterhaalde regels.

5. vereist een onbevooroordeelde kijk of een “beginner’s mind”.

De wetenschap dat een klimaatcrisis zich momenteel voltrekt, en zelfs in een stroomversnelling geraakt, zorgt ervoor dat de manier waarop wij onze planeet bewonen, verandert. Hoe kan hedendaagse architectuur deze veranderingen ondersteunen en betekenisvol of zelfs aangenaam maken? En welke gewoontes in de praktijk van de architectuur zelf moeten we aan “un-learning” onderwerpen als reactie op deze nieuwe omstandigheden?

Het team van curatoren van 51N4E heeft, samen met een groep Brusselse en buitenlandse adviseurs, een driedelige structuur ontwikkeld om deze kwestie tijdens de archiweek van 2021 te onderzoeken. Voor het programma van de archiweek worden de drie aspecten als volgt opgedeeld:

Projecten om te bezoeken

Architectuur en omgevingen die de gebruikers, eigenaars en bezoekers ondersteunen en inspireren om gewoontes af te leren en te veranderen. We kijken naar een reeks Brusselse projecten die als voorbeeld kunnen fungeren, dankzij hun benadering van eigendom, flexibiliteit en vermogen om mensen samen te brengen en elkaar te ontmoeten.

Eigendom

Projecten die de gekende vormen van eigendom in vraag stellen en experimenteren met nieuwe soorten van eigenaarschap. In de zoektocht naar betaalbaarheid, (bio)diversiteit, een gevoel van samenhorigheid of een gedeelde identiteit, maken nieuwe bouwpraktijken hun opwachting, die uiteindelijk tot nieuwe gebouwen en omgevingen leiden.

Flexibiliteit

Projecten die experimenteren met een wisselend programma. Gebouwen, zowel oude als nieuwe, als open structuren die meerdere toepassingen kunnen hebben. In tegenstelling tot architectuur die wordt ontworpen voor een specifiek programma, hebben deze projecten en open einde, en laten ze ruimte voor telkens nieuwe invullingen.

Samen komen

Projecten die mensen inspireren om samen te komen in de stad: om te vieren, te protesteren, te spelen, te zorgen, te werken, of om in de menigte op te gaan. Brussel telt een aantal plaatsen waar mensen van allerlei sociale groepen elkaar ontmoeten in nieuwe of oude gebouwen die een andere bestemming kregen.

→ ZINNEKE

→ ACTE Center

→ Mussentuin

→ Residence Palace

→ Brussels Beer Project Brewery

→ De Beurs

→ Huis Verbiest

→ Tictac Art Center

→ Circularium

→ Decoratelier

→ Pocket Parks : De Halte

→ Pannenhuis park

→ ISELP

→ Infrabel Academy

→ Molenwest

→ Woonbox

→ Huis Karper

→ Two appartments

→ Victoria tower

→ Arc-en-ciel

Het curatorial team

Het curatorieel team van archiweek 2021 bestaat uit Roxane Le Grelle, Dieter Leyssen, Alessandro Cugola en Chloé Nachtergael. Het team combineert architectuur met sociale en kunstwetenschappen, scenografie en grafiek. Ze werden in hun proces ondersteund door een internationaal team van architecten, stadsontwerpers, sociologen van 51N4E Acte (BE), Quicksand (IN), en NEWROPE (CH), en een groep participanten van verschillende achtergronden en leeftijden.

Participanten

Vijftien Brusselaars, van 8 tot 48 jaar oud en met verschillende etnische en geografische achtergronden, werden via een projectoproep betrokken bij de voorbereidingen aan de archiweek. Begeleid door de curatoren namen zij op 28 en 29 augustus deel aan een tweedaagse workshop. Ze bezochten enkele geselecteerde projecten en vertaalden hun indrukken in een gezamenlijke installatie: een groot model van Brussel, met als titel “a city for me, a city for us”. Op woensdag 13 oktober zullen zij op de openingsperformance van de archiweek deze installatie samen met de curatoren voorstellen.

Avond van 13 oktober 2021

Op 13 oktober wordt het programma van de archiweek ‘Un-learning’ feestelijk voorgesteld. Het wordt een avond vol van spel, discussie en dans in de tonen van de stad. Rond een subjectieve maquette nemen de curatoren je mee op een reis langs de verschillende geselecteerde projecten. Samen met 15 participaten, uitgekozen via een open call, ontwikkelden ze een scenografie die op die avond wordt voorgesteld, en doorheen de week ter beschikking staat voor allerhande workshops en ontmoetingen door partner organisaties. Er zal muziek, woord en dans zijn, opgevoerd door kunstenaars die deze projecten mee hebben opgezet. De avond zal doorgaan in StamEuropa, een experiele ruimte in de Europese wijk

Spelen

Een reeks ludieke activiteiten rond architectuur in de stad, op touw gezet door partnerorganisaties. De formats zijn eenvoudig en stimulerend — wandelingen, performances en activiteiten waaraan iedereen kan deelnemen met de bedoeling onbekende hoekjes in en verhalen over Brussel te ontdekken. Deze activiteiten vinden plaats van zaterdag 9 tot zondag 17 oktober op verschillende locaties in de stad.

Opendeurdagen van architectenbureaus

Nieuw voor deze derde editie van de archiweek zijn de Brusselse bureaus die zelf de deuren opzwieren voor het publiek. Tijdens het weekend van 16 en 17 oktober presenteren Brusselse bureaus hun werk. Zij zullen in het kader van de archiweek rondleidingen, tentoonstellingen en evenementen met of zonder gids organiseren.

Sustainable Architecture Days

archiweek is ook een gelegenheid om duurzame architectuurprojecten van verschillende types te ontdekken, zowel werven als voltooide projecten. Zes projecten zullen worden gepresenteerd door hun architecten, hun eigenaars of de aannemers/vakmensen die betrokken zijn bij de uitvoering ervan.

Willy Van Der Meeren – (Vrije Universiteit Brussel) – openbaar project: renovatie van studentenwoningen.

→ Centr’Al (B-Architecten) – openbaar project uitgevoerd in het kader van het wijkcontract Albert (2012 - 2016) en winnaar van de prijs be.exemplary 2016: bouw van een complex van wijkvoorzieningen waaronder een auditorium, sporthal, wijkrestaurant en ontwikkeling van de Albertplak tot openbare ruimte.

→ ECAM (AgwA) – overheidsproject dat wordt uitgevoerd in het kader van het Bosnische buurtcontract (2012 - 2016): aanleg van groene ruimten, bouw van woningen, sportfaciliteiten, een kinderopvangvoorziening en voorzieningen voor het jonge publiek van de buurt.

→ BRIC (Karbon’, EFP) – particulier project: een 100% duurzaam, modulair onderwijsgebouw, gemaakt van hergebruikte materialen en gebouwd door de leerlingen van het efp.

→ Moucherons (Collectif La verte voie) – particulier project: eco-renovatie van 12 woningen die een gegroepeerde woonvorm vormen die geschikt is voor gehandicapten.

→ Botasolar (Ney & Partners, Sunsoak Design)  – privéproject: ophoging van een zonne-objectgebouw van 3 verdiepingen met een wit metalen zonnezeil.

Programma van Urban en haar partners

Op 10, 11 en 12 oktober kan je kennismaken met duurzame voorbeeldprojecten. De directie stadsvernieuwing van urban.brussels en Mister Emma van Archi Urbain nemen je mee op ontdekkingstocht langs inspirerende voorbeelden. Architecten, eigenaars en/of aannemers stellen hun duurzame projecten of werven voor.

De UCLouvain (Faculteit Architectuur, Architectonische Ingenieurswetenschappen en Stedenbouw LOCI, site Brussel) organiseert twee evenementen in het teken van de 3R's "Reduce-Reuse-Recycle": op dinsdag 12 oktober, ontmoetingen en gesprekken met architecten en de voorstelling van de Recuperatiebibliotheek - de Bijenkorf; vervolgens, de hele week, een tentoonstelling van de eindwerken van de architectuurstudenten ontdekken

Op Woensdag 13 oktober, de curatoren van de archiweek zullen het programma van de archiweek onder het thema "Un-learning" presenteren tijdens een avond van spel, discussie en dans in de kleuren van de stad.

 retrouvez les commissaires de l’archiweek qui vous présenteront de manière festive, en compagnie des personnages, le  programme de l’archiweek sous la thématique « Un-learning » pendant une soirée qui promet être faite de jeux, de discussions et de danse aux couleurs de la ville.

Wallonie-Bruxelles Ar-chitectures & Cities Connection Project nodigen u graag uit voor de nieuwe ten-toonstelling Cities Connection Project - Wallonie-Bruxelles/Basel/Barcelona - Shared Living Spaces in Tour-et-Taxis. Ontmoet ons op 14 oktober vanaf 18.30 uur in Recyclart voor een debat / lucha libre tussen architecten van de Federatie Wallonië-Brussel, Basel en Barcelona, die deel uit-maken van de tentoonstelling, evenement gevolgd door een concert.

De Orde van Architecten (Franstalige en Duitstalige Raad) nodigt u uit voor een unieke ontmoeting met de bouwmeester en zijn team op 15 oktober om in het Glaverbelgebouw te praten over zijn missies, zijn algemene visie op architectuur en stedenbouw in Brussel en de projecten die gerealiseerd zijn.

Tijdens het weekend van 16 en 17 oktober kan je de 20 architecturale locaties ontdekken die door de commissarissen van de archiweek zijn geselecteerd.

Met Pro Vélo kan je op zaterdag 16 en zondag 17 oktober op pad voor een bezoek aan een tiental architecturale sites, die door de commissarissen zijn geselecteerd.

Je kan ook deelnemen aan de workshops voor gezinnen “Stadsauteur”, georganiseerd door het CIVA op initiatief van Urban, dat je om je helemaal te laten onderdompelen in de stad uitnodigt. Je ontdekt de bebouwde omgeving op een andere manier door de dialoog tussen verschillende generaties.

Eindelijk, opent op 19 oktober de tentoonstelling van de Brussels Architecture Prize haar deuren in See U in Elsene. De tentoonstelling is voor het eerst opgezet door Urban.Brussels en A+ architecture in België en brengt de projecten samen die door de jury zijn genomineerd. Het publiek zal kennismaken met de architectuurpraktijk van 24 architectenbureaus aan de hand van een of meer projecten. Bij deze gelegenheid zal elk van hen worden geïllustreerd met modellen, foto's en toelichtende fiches.  

Praktisch

Het volledige programma van archiweek 2021 is beschikbaar in het Frans, Nederlands en Engels op de website archiweek.urban.brussels.

Gezien de gezondheidscrisis en om ervoor te zorgen dat de archiweek in de beste omstandigheden en in alle veiligheid kan plaatsvinden, zullen de bezoeken aan de sites en de verschillende activiteiten uitsluitend op reservering plaatsvinden.