Historische Brusselse liften kunnen blijven bestaan!

Achter de gevels van heel wat oudee Brussels gebouwen schuilen prachtige historische liften. Dit, dikwijls vergeten, erfgoed dreigde lange tijd te verdwijnen. De opgelegde modernisering van alle Belgische liften zou namelijk onherroepelijk hun historische, esthetische en technische eigenschappen beschadigen. Dankzij een initiatief van Brussels staatssecretaris bevoegd Erfgoed Pascal Smet wordt dat nu verijdeld.

“Sinds ik bevoegd werd voor Brussels Erfgoed ben ik me bewust van de problemen met oude liften van voor 1958. Door de huidige veiligheidsnormen dreigen ze te verdwijnen of beschadigd te worden. Dit zou doodzonde zijn, want er zijn heel wat architecturale parels bij. 
Daarom besloot ik, in overleg met de vzw Save Our Elevator vzw, om Homegrade de opdracht te geven een inventaris op te maken van deze historische liften. Het doel is eenvoudig: eenmaal alles is geïnventariseerd, willen we deze liften kunnen moderniseren met respect voor de historische waarde. Dit was binnen de huidige federale regelgeving niet mogelijk en daarom werken we samen met de federale overheid aan een herziening van de wetgeving op dit gebied. De komst van Pierre-Yves Dermagne (federaal vice-eersteminister en minister van Economie en Werk) was belangrijk in dit dossier. Hij kent de problematiek en wil de regelgeving herzien zodat we er voor kunnen zorden dat onze vele prachtige historische liften kunnen blijven bestaan,” verklaart Pascal Smet, staatssecretaris bevoegd voor Erfgoed.

“Mijn administratie en ik onderzoeken of de einddatum voor de renovatie van historische liften kan worden verschoven. Dat lijkt me essentieel om het erfgoed niet in gevaar te brengen”, legt Pierre-Yves Dermagne uit.
“Ik heb mijn administratie bovendien gevraagd om in dialoog te gaan met de gewesten over de afgifte van gewestelijke attesten waarin de historische waarde van de liften wordt bewezen. Op die manier zouden historische liften extra uitstel krijgen voor de beveiliging ervan,” besluit de vice-eersteminister.

In 2020 heeft de Pascal Smet Homegrade (het advies-en begeleidingscentrum voor huisvesting in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest) en urban.brussels (het gewestelijk bestuur bevoegd voor stedenbouw en erfgoed) de opdracht gegeven om tegen eind 2021 een inventaris van liften met erfgoedwaarde op te stellen. Deze opdracht begint vandaag en bouwt voort op de expertise die de vzw Save Our Elevators door de jaren heen heeft verworven. We lanceren dan ook een oproep aan alle eigenaars van oude liften. Ze kunnen vragen om hun oude lift in de inventaris op te nemen en om een erkenningsbewijs van de historische waarde door een onlineformulier in te vullen op de website van Homegrade. Die laatste zorgt ervoor dat de modernisering met respect voor het erfgoed gebeurt.

"Homegrade heeft het genoegen om dit project uit te voeren in samenwerking met urban.brussels om zo het respect voor het erfgoed en de renovatie van gebouwen met elkaar te verzoenen. Aan de hand van deze inventaris zullen criteria worden vastgesteld voor het bepalen van de historische waarde van de installaties en van de elementen die bewaard moeten blijven. Het zal ook een middel zijn om de burgers bewust te maken van een miskend en bedreigd erfgoed, waarbij we tegelijk onze voornaamste taak voortzetten: de Brusselaars advies geven over huisvesting. Wij staan ter beschikking van de eigenaars om hen te informeren over de moderniseringsprocedures en de inschrijving in de inventaris. Maar we doen ook een oproep aan alle Brusselaars: signaleer ons de liften en draag bij aan het behoud van dit opmerkelijk erfgoed," zegt Christophe Mouzelard, erfgoedadviseur bij Homegrade.

“Vandaag is EEN GROTE DAG VOOR DE OUDE LIFTEN !” verklaart Frédéric Bequet van vzw Save Our Elevators (*).  “We zijn verheugd over het inventarisproject van de historische liften dat wordt opgestart door het kabinet van staatssecretaris voor Erfgoed Pascal Smet en dat door Homegrade en Urban Brussels wordt uitgevoerd. We nodigen alle mede-eigendommen van een oude lift uit om contact op te nemen met Homegrade en BIJ TE DRAGEN aan de inventaris van dit prachtige erfgoed !

Save Our Elevators is bijzonder tevreden over de positieve dynamiek en de dialoog tussen het Gewest en de federale overheid. We hopen dat er de komende maanden technisch-wettelijke oplossingen komen om ervoor te zorgen dat de oude liften niet moeten worden afgebroken. Als Brussel en de andere grote Belgische steden dit erfgoed willen redden, is een veiligheidsaanpak op maat nodig. Voor dit dossier doen we een beroep op de collectieve intelligentie. Er bestaan technische oplossingen waarin veiligheid en erfgoedbehoud met elkaar gepaard gaan. Laat ons die toepassen, voor het algemeen belang.”

(*)Save Our Elevators is een burgervereniging die pleit voor een modernisering van oude liften met respect voor hun erfgoedkarakter. 

Er mag geen tijd verloren gaan. Liften die voor 1958 geplaatst werden, moeten namelijk ten laatste op 31 december 2022 worden gemoderniseerd of, als dat niet gebeurt, over een afwijking beschikken op basis van het door het Gewest bewezen historische karakter.

De technische aspecten:

De aanpassing aan de normen houdt onder andere in dat een Externe dienst voor technische controle (EDTC) een risicoanalyse uitvoert. Die standaardanalyse is niet altijd aangepast aan de bijzonderheden van oude liften. Bepaalde veiligheidsmaatregelen kunnen de kenmerken van het toestel en het gebouw waarin het zich bevindt namelijk gevoelig aantasten.

De federale wetgeving voorziet dat er rekening kan worden gehouden met de historische waarde bij de aanpassing van de lift aan de normen. In dat geval kan de EDTC een risicoanalyse op maat uitvoeren, bijvoorbeeld op basis van de Kinneymethode. Er kunnen alternatieve veiligheidsmaatregelen worden voorgesteld om bij de modernisering van de lift het erfgoed te respecteren. Die maatregelen zijn evenredig aan de risico’s die worden onderscheiden.