Nog een modernistisch gebouw beschermd
Door Henri Montois en Robert Courtois ontworpen appartementsgebouw in Elsene blijft voorgoed bestaan
Donderdag 26 januari 2023 — Het Brussels Gewest heeft besloten een modernistisch werk te beschermen van Henri Montois en Robert Courtois, twee belangrijke architecten uit de tweede helft van de 20ste eeuw. Het gaat om een bijzonder representatief voorbeeld van het strenge rationalisme van de eerste generatie naoorlogse modernisten en waarschijnlijk het eerste modernistische gebouw van de Boondaalwijk. Dit erg sobere en rationele gebouw heeft een grote bouwkundige en stilistische waarde. Met ook nog zuivere lijnen en vormen is de gevelstructuur erg leesbaar.
“In een bepaalde periode zijn veel art-nouveaujuwelen verdwenen door een gebrek aan interesse. Om niet dezelfde fouten als vroeger te maken, blijven we de eerste modernistische gebouwen beschermen. Over een paar maanden zal de ULB ons een inventaris met belangrijke gebouwen uit die tijd bezorgen. We handelen nu al omdat werven en verkopen niet wachten. We beschermen wat beschermd moet worden. Het ziet er misschien onbeduidend uit, maar dit gebouw is de getuige van een tijdperk en van een bouwstijl die moet worden beschermd om ervoor te zorgen dat hij niet verdwijnt,” verklaart Pascal Smet, staatssecretaris bevoegd voor Stedenbouw.
In dit gebouw in de Huysmanslaan valt de sobere, rationele elegantie van de wenteltrap en de open haard op. Ook de ramen verdienen aandacht. Zij hebben een metalen raamwerk dat draait op een verticale as.
Henri Montois en zijn gezin woonden in een van de drie duplexappartementen, die elk anderhalve verdieping beslaan. De appartementen werden vindingrijk in elkaar gepast om de door de gemeente Elsene toegestane vier verdiepingen (+ een halve inspringende verdieping) maximaal te benutten. Uit de plannen blijkt een verlangen om samen te leven, maar met voor iedereen ook een eigen woning. Enerzijds zijn er modernere appartementen met een open woonkamer en een wenteltrap, en anderzijds een klassieker appartement met een van de woonkamer gescheiden eetkamer en een klassieke trap.
Leefmilieu
De Armand Huysmanslaan, in het hart van de wijk Boondaal in Elsene, is de laatste die in Elsene werd verstedelijkt. Hoewel er al in de jaren 1930 enkele huizen werden gebouwd, kwam de verstedelijking van de laan vooral in de jaren 1950 op gang. De architectuur in de wijk is over het algemeen heel repetitief, maar dankzij verschillende kwaliteitsvolle gebouwen vormt de Armand Huysmanslaan daar een uitzondering op.
De procedure
De gemeente Elsene diende in mei 2021 de aanvraag voor de bescherming van het volledige pand in. Die volgde op de verandering van eigenaar van een van de duplexen en op de binnenrenovatie die aan de gang is. In maart 2022 stelde de regering de beschermingsprocedure in. Na een bezoek heeft de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen zich in november 2022 gunstig uitgesproken over het beschermingsvoorstel. Ze heeft wel voorgesteld om de bescherming te beperken tot de meest betekenisvolle en opmerkelijke erfgoedelementen van het gebouw: de voorgevel, het dak (met inbegrip van het terras op de vijfde verdieping), de inkomhal en het gemeenschappelijke trappenhuis, de niveaus, zoals ontworpen door de architect.
De inventaris
Het Gewest heeft een pluridisciplinaire ploeg van de ULB aangesteld om een inventaris van de opmerkelijke naoorlogse gebouwen op te stellen. Op die manier kunnen in de komende maanden gebouwen worden aangewezen voor bescherming, waardoor de fouten uit het verleden niet opnieuw gebeuren.
Adres:
Armand Huysmanslaan 198, Elsene