Stedenbouwkundige vergunning voor heraanleg Sainctelette
Voetgangers en fietsers worden koning en koningin. KANAL – Centre Pompidou krijgt een echt voorplein met veel bomen en de brug over het kanaal wordt een brugplein, een ontmoetingsruimte die beide kanaaloevers verbindt.
Brussels Staatssecretaris voor Stedenbouw Pascal Smet en Brussels Minister voor Mobiliteit en Openbare Werken Elke Van den Brandt kondigen aan dat urban.brussels een stedenbouwkundige vergunning verleent aan Brussel Mobiliteit voor de volledige heraanleg van het Saincteletteplein en haar omgeving. De werken zullen in het najaar aanvangen en zullen 3 jaar duren.
Sainctelette is een belangrijk knooppunt in onze hoofdstad en het was historisch ook altijd een belangrijke zone voor Brussel door de aanwezigheid van de Zenne en nadien de aanleg van het Kanaal. Sainctelette ligt op de kruising van het kanaal en de Leopold ll-laan. Het verbindt de twee kanaaloevers, het historische stadscentrum en de nieuwe wijken langs het kanaal in Molenbeek en geeft een monumentaal zicht in beide richtingen van het kanaal. Het is een strategisch kruispunt, zowel voor het autoverkeer, fietsers, maar ook voor het openbaar vervoer. Duizenden Brusselaars en bezoekers kruisen dagelijks deze plaats. Doorheen de jaren onderging de zone tal van gedaantewisselingen. U herinnert u misschien nog het Viaduct van Koekelberg dat tussen 1958 en 1984 deel uitmaakte van de Brusselse Kleine Ring. Vandaag is Sainctelette een banaal kruispunt, compleet overbelast, onaangenaam en vervuild. Een plek die Brusselaars en bezoekers het liefst mijden.
In 2017 besliste Pascal Smet, toen bevoegd voor mobiliteit en openbare werken, om hier definitief komaf mee te maken door een internationale architectuurwedstrijd uit te schrijven om de zone volledig heraan te leggen. Doelstelling? Kwalitatieve publieke ruimte aanleggen op mensenmaat.
Een jury van experten selecteerde het project van de Franse landschapsarchitecten Agence Ter, in samenwerking met het Brusselse architectenbureau Karbon en studiebureau Arcadis dat de kanaaloevers opnieuw met elkaar verbindt door een ‘brugplein’ met veel plaats voor voetgangers, fietsers en openbaar vervoer.
Door de plaats voor het autoverkeer te verminderen en te verschuiven ontstaat er veel ruimte voor aangename ontmoetingspleintjes, voor veel extra bomen en voor een echt voorplein voor het toekomstige museum KANAL – Centre Pompidou dat momenteel wordt ontwikkeld.
Huidig minister van Mobiliteit en Openbare Werken Elke Van den Brandt en Staatssecretaris voor stedenbouw Pascal Smet en hun diensten Brussel Mobiliteit en urban.brussels werkten samen verder aan de optimalisatie en de concretisering van de plannen. Dit traject kent vandaag haar sluitstuk met de aflevering van de Stedenbouwkundige vergunning.
“Het grote potentieel van Brussel benutten is voor mij dé reden waarom ik aan politiek doe in deze stad. Wie vandaag op het Saincteletteplein wandelt of fiets wil er zo snel mogelijk weer weg, maar je voelt wel de mogelijkheden, je ziet de inspirerende architectuur, het perspectief van het kanaal en een nieuw museum voor hedendaagse kunst dat geboren wordt. Van dit deel van de stad een mooi stukje Brussel op mensenmaat maken was mijn doelstelling toen ik dit grote project aanvatte in 2017 en ik ben dan ook enorm blij én fier dat we heraanleg nu kan starten!” zegt Brussels Staatssecretaris voor Stedenbouw Pascal Smet.
“Sainctelette is één van de meest beruchte kruispunten van Brussel. En dat gaan we eindelijk aanpakken. Het plein wordt veel veiliger, toegankelijker en vlotter. Er komt een fietsonderdoorgang, verschillende wandelzones en heel wat groene zones. Met de aanpak van dit gevaarlijke kruispunt zetten we alweer een stap naar een stad waar iedereen zich veilig en thuis voelt”, zegt minister van mobiliteit, openbare werken en verkeersveiligheid Elke Van den Brandt.
"Deze heraanleg is ook fantastisch nieuws voor de Noordwijk en KANAL–Centre Pompidou dat binnenkort het levenslicht ziet. Heel wat Brusselaars en bezoekers zullen op deze manier nog meer van onze stad en in alle veiligheid van deze hotspot kunnen genieten" Brussels Minister-President Rudi Vervoort.
Voetgangers en fietsers worden koning en koningin
Het project past volledig binnen de filosofie van het Brussels Gewest om de ruimte terug te geven aan voetgangers en fietsers en om de doorstroming van het openbaar vervoer te verbeteren. Het ontwerp hertekent de rijstroken voor het autoverkeer en breedte ervan. Prioriteit is om het verkeer buiten de wijken te houden. De doorstroming tussen de Handelskaai en de Diksmuidelaan vereenvoudigt omdat het niet langer mogelijk is om vanuit de Diksmuidelaan richting het Ijzerplein af te slaan. Deze maatregel maakt het mogelijk een echt tramstation aan te leggen tussen het Maximiliaanpark, het metrostation Ijzer en de promenade op de Diksmuidelaan.
Voor voetgangers komen er grote wandelzones en oversteekplaatsen met op elkaar afgestemde verkeerslichten. Ook het comfort en de veiligheid van de fietsers staan centraal in dit project. Er komen okerkleurige afgescheiden fietspaden in de hele zone en ook oversteekplaatsen met op elkaar afgestemde verkeerslichten. Deze veilige fietspaden sluiten aan op het netwerk van afgescheiden fietspaden over de hele lengte van de Kleine Ring en op de nieuwe verbinding voor voetgangers en fietsers onder de Sainctelettebrug. Beide projecten beschikken over een stedenbouwkundige vergunning.
Stedelijke pleinen en veel bomen
Blikvanger van het project is de aanleg een ‘brugplein’ op een plaats die vandaag enkel gericht is op autoverkeer. Het gaat om een gedeelde ruimte die de twee kanaaloevers verbindt met homogene materialen, modern stadsmeubilair, nieuwe verlichting en bomen. Een minimum aan hoogteverschillen in de zone zorgt voor coherentie van het nieuwe plein.
Concreet blijven de bestaande bruggen behouden. Voor de aanleg van het ‘brugplein’ wordt de beschikbare ruimte voor voetgangers en fietsers vergroot door de buitenzijden van de bestaande bruggen te verbreden door twee (lichte) voetgangersbruggen toe te voegen. Door het plein uit te breiden en aan te sluiten op de gevels ontstaan er twee nieuwe ruimtes. De vier standbeelden op de brug markeren voortaan niet langer de omtrek van de brug, maar geven de centrale positie van het ‘brugplein’ aan en benadrukken hoe groot de brug eigenlijk is.
Voor de nieuwe voetgangersbruggen naast de twee bestaande bruggen worden dezelfde materialen gebruikt om het gevoel te creëren dat het plein het kanaal overspant. Op die manier zal de brug niet langer een flessenhals voor voetgangers en fietsers zijn, maar een stedelijk balkon of een ontmoetingsplaats.
In het totaal worden in het project 124 bomen voorzien.
De pleintjes
Drie zones krijgen elk hun eigen identiteit:
1. De pleintjes langs het kanaal
Aan de westkant van het kanaal (Molenbeek), vertakt het ‘brugplein’ in meerdere pleintjes. Aan de kant van de Koolmijnenkaai zullen nieuwe woningen, kantoren en de activiteiten van het toekomstige gebouw Dockside leven brengen op een pleintje met groen. Er kunnen terrasjes komen en het kan een plaats zijn om even op adem te komen. Dit pleintje zal onderdeel zijn van de groene promenade, die Molenbeek verbindt met de andere oever van het kanaal.
Aan de andere kant, wordt de as van de Havenlaan verplaatst waardoor de pleintjes langs het kanaal vergroten. Het centraal pleintje loopt af in de richting van het water en wordt op die manier een nieuw balkon aan het water. Het monument van de kanaalbouwers blijft behouden op zijn huidige locatie. Vanaf het pleintje aan de Materialenkaai is er een goed zicht om te genieten van het panorama van de haven, het Becodok en de nieuwe gevel van Kanal. De lichte helling nodigt uit om af te dalen naar het park. Het project integreert de toekomstige fietserspassage die onder de brug zal komen.
2. Stedelijk voorplein
De ruimte van het Saincteletteplein wordt hertekend om de architectuur van de gebouwen errond opnieuw in de kijker te zetten en een kwalitatieve ontmoetingsplek te creëren. De ongebruikte middenberm wordt versmald om plaats te maken op de laterale zones, die groter worden en waar in de toekomst activiteiten van Kanal en het Kaaitheater kunnen plaatsvinden.
Concreet komt er een breed voorplein voor de iconische gevels van Kanal en het Kaaitheater. De vloerbedekking zal de binnenkant van Kanal met de buitenruimte verbinden. Het vloermotief strekt zich uit langs de gevels tussen de Akenkaai en het Maximiliaanpark. Het voorplein wordt een echte promenade die inspeelt op de dagelijkse noden van de buurt en zal verschillende activiteiten kunnen herbergen. Het pleintje behoudt een open perspectief naar de verschillende omliggende wijken. De open ruimte, het stadsmeubilair, de nieuwe verlichting en homogene materialen zorgen voor een uitnodigend plein met een open perspectief op de verschillende omliggende wijken en geschikt voor alle soorten activiteiten.
3. Het Ijzerplein
Het Ijzerplein krijgt een nieuwe look dankzij de verlenging van de promenade met bomen op de Handelskaai en het voorplein van het Maximiliaanpark.
Aan de kant van het centrum maakt een wijziging in het wegprofiel het mogelijk om de promenade met bomen te verlengen en de tramhalte te verplaatsen. Er komt zo meer ruimte om te wandelen, terrasjes te doen, te wachten op de tram of zelfs petanque te spelen onder de platanen.
Aan de kant van het Maximiliaanpark komt er dankzij de herinrichting van het IJzerplein veel ruimte vrij tussen de Boudewijnlaan en de Antwerpselaan. De promenade wordt verlengd tot aan het Maximiliaanpark en de oversteek wordt makkelijker en veiliger gemaakt. Het voorplein van het Maximiliaanpark krijgt een nieuwe look en wordt een herkenningspunt om af te spreken om het park, het plein of het museum te bezoeken. Het ontwerp herneemt materialen van het park en van het plein.