Welke toekomst voor de brandweergebouwen aan de Helihavenlaan?

Tegen 2024/25 zal de stafkazerne van de DBDMH (De Brusselse Hoofdstedelijke Dienst voor Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp) naar de site van Tour & Taxis verhuizen. Het Brussel Gewest anticipeert op die verhuis en lanceert een denkoefening om een nieuwe toekomst te geven aan de volledige Helihaven-site, waar de kazerne van de Brusselse Brandweer zich momenteel bevind.

De MSI (Maatschappij voor Stedelijke Inrichting) kreeg de opdracht om de denkoefening te leiden en lanceert vandaag via de Brusselse bouwmeester (BMa) een oproep tot kandidaatstelling om na te gaan welke mogelijkheden de site biedt. Zowel de  programma, ruimtelijke, economische als de ecologische mogelijkheden worden onder de loep genomen.

 “Omdat onze brandweerlieden binnen de vijf jaar naar de nieuwe kazerne op de  Tour & Taxis verhuizen, moeten we nu al de toekomst van de Helihaven-site voorbereiden. De Noordwijk is in volle verandering en het Gewest zal  die evolutie nauwgezet begeleiden. Daarbij hoort ook de herontwikkeling van de Helihaven-kazerne. Wat willen we op die plaats? Woningen, kantoren, scholen, collectieve ruimtes, loodsen voor de technische diensten van het gewest of een combinatie van dat alles? Alle betrokkenen van de stad en het gewest zullen aan deze denkoefening deelnemen. Want we gaan samen werken aan de toekomst van de Noordwijk,” verklaart Pascal Smet.

“De wijken die tussen Tour & Taxis, het Kanaal en de Noordwijk zullen de komende jaren een heuse gedaantewijziging ondergaan. Een van de grote veranderingen die op stapel staan, is de omvorming van het terrein aan de Helihavenlaan waar de huidige stafkazerne van de brandweer is gevestigd. Dat project zal het hefboomeffect dat het stadsvernieuwingscontract nr. 1 – Citroën Vergote” sinds 2017 in dit gebied teweegbrengt, verder versterken. Het past eveneens in de uitvoering van het Kanaalplan dat door de regering is opgesteld. De denkoefening over het terrein aan de Helihavenlaan die de MSI heeft opgestart, moet helpen om een objectief beeld te krijgen van de mogelijke wisselwerking tussen de functies en de reeds bestaande mix in de wijk, met prioritaire aandacht voor openbare huisvesting,” aldus Brussels minister-president Rudi Vervoort.

“In overleg met het gewest is de Stad Brussel zeer tevreden dat het concept van de stad op 10 minuten kan worden uitgebreid naar de Helihavenwijk. We willen sociale woningen en collectieve voorzieningen ontwikkelen in onze wijken. Ons stadsproject stelt centraal dat onze inwoners over groene ruimtes, kinderdagverblijven, scholen en sportieve voorzieningen kunnen beschikken,” zegt Philippe Close, burgemeester van Brussel.

De regering heeft ervoor gekozen dat de nieuwe stafkazerne van de DBDMH (Dienst voor Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp) zal worden gebouwd op de voormalige Tact-site in de omgeving van Tour & Taxis. De bouw zal van start gaan na onderhandelingen met de Haven van Brussel, de eigenaar van het perceel. De MSI krijgt van de regering de opdracht om het project tot een goed einde te brengen. Momenteel worden drie werkgroepen georganiseerd om alle specifieke noden van het brandweerkorps te identificeren, maar ook om de financiële en juridische aspecten van het project in kaart te brengen. Er maken ook brandweerlieden deel uit van die werkgroepen. Van zodra dat werk is afgerond, wordt het bestek voor de bouw van de nieuwe kazerne afgerond.

De Helihaven-site heeft een strategische belangrijke ligging binnen de Noordgebied en kan in de toekomst een belangrijke link vormen om verschillenze zones met elkaar te verbinden.

De studie van de werkgroepen heeft als doel om de beslissing van het Gewest over de toekomst van de site zowel op strategisch als operationeel vlak gemakkelijker te maken.

Dat werk zal voortbouwen op een analyse van verschillende criteria en zal behalve de stedenbouwkundige, architecturale, technische en programmatorische aanpak ook financiële en operationele aspecten behandelen. Bijzondere aandacht gaat naar de milieubalans van het project.

Het perceel van de DBDMH ligt op een kruising van wijken die volop worden vernieuwd: de kanaalzone, de Manhattanwijk en de Masuiwijk.  Voor die zone wordt een richtplan van aanleg opgesteld.  De herontwikkeling van de site van de voormalige kazernes zal rekening moeten houden met de volgende projecten:

• Herwaardering Kanaal - museum Kanal: de kanaalzone ondergaat, vooral in de omgeving van het Becodok, een metamorfose. Er komen nieuwe voorzieningen (Becopark, museum Kanal, toekomstig Transit-centrum, enz.) en er zijn veel projecten voor nieuwe woningen. De stichting Kanal, die bestemd is om een modern, hedendaags kunstencentrum van zeer grote omvang te worden (25.000 m² in een opmerkelijk gebouw van een voormalige Citroën-garage), hoort bij deze dynamiek van diepgaande gebiedsvernieuwing.
• Herlancering van de Noordwijk: De aantrekkelijkheid van de Noordwijk is sterk gedaald en daarmee gepaard is de tertiaire leegstand sterk gestegen. Sinds een aantal jaar zetten private actoren in de wijk zich in om de toekomst ervan samen met in de eerste plaats de openbare belanghebbenden opnieuw uit te tekenen. De veroudering van de kantoren, de monofunctionaliteit van de wijk en de onaantrekkelijke openbare ruimtes hebben de waarde van de wijk aangetast. Maar dat blijft niet zo. Dankzij een aantal grote werken zijn we in een nieuwe ontwikkelingsfase beland.
• De-industrialisatie van de Masuiwijk: ten noorden van de DBDMH-site maakt de Masuiwijk zich los van de industrie. Het gewest wil de opkomst van gemengde functies handhaven en zelfs versterken. Het richtplan van aanleg voor Maximilien-Vergote levert doelstellingen en middelen aan volgends diezelfde optiek.

Hoewel een scenario voor het behoud van de kazerne niet wordt gepland, moet er wel worden nagegaan hoe groot de behoefte is om pal in het stadscentrum oppervlakken te behouden die activiteiten kunnen ontvangen die noodzakelijk zijn voor een goede stadswerking en -metabolisme.

De scenario's moeten het levenskader van de Brusselaars verbeteren en oplossingen voorstellen waar zowel het stadsproject als de huidige functie voordeel uit halen. Het scenario van op en top klassieke kantoren is bijvoorbeeld niet interessant.

De MSI en de BMa lanceren vandaag de oproep tot kandidaatstellingen.